MS 141 Felaketi: Pamfilya’nın Kalbi Sarsıldı
- Svd
- 13 Eyl
- 1 dakikada okunur
Antalya’nın bugün hâlâ ayakta duran antik tiyatroları, stadyumları ve agoraları bize geçmiş uygarlıkların ihtişamını gösteriyor. Ama bu yapıların pek çoğu, yalnızca zamanın değil, büyük depremlerin de izlerini taşıyor. Bunlardan en sarsıcı olanlardan biri, MS 141 yılında Pamfilya bölgesinde meydana gelen depremdi. Side, Perge, Aspendos ve Attaleia (Antalya) bu felaketten doğrudan etkilendi; Pamfilya’nın kalbi bir gecede yerle bir oldu.
Depremin Vurduğu Kentler
Pamfilya, Roma İmparatorluğu döneminde Akdeniz’in en hareketli bölgelerinden biriydi.
Side: Liman kenti olarak Akdeniz ticaretinin can damarıydı. Deprem sonrası surlar ve liman yapıları ağır zarar gördü.
Perge: Tiyatrosu ve stadyumu çökmeye yüz tuttu. Halkın toplanma alanları kullanılamaz hale geldi.
Aspendos: Dünyaca ünlü tiyatrosu hasar aldı, kemerlerinde çatlaklar oluştu.
Antalya (Attaleia): Kentin büyük kısmı yıkıldı, yerleşim düzeni bozuldu.
Roma’nın Yardımı ve Yeniden İnşa
Bu yıkım öylesine büyüktü ki, Roma İmparatorluğu bölgeye doğrudan yardım göndermek zorunda kaldı. İmparator Antoninus Pius’un yönetiminde:
Kentlerde yeniden inşa için fonlar ayrıldı.
Bazı yapılar tamamen yıkılıp yeniden yapıldı.
Antik yazıtlarda, bu yardımın “Roma’nın halkına desteği” olarak anıldığı görüldü.
Roma’nın bu adımı, yalnızca kentleri yeniden ayağa kaldırmadı; aynı zamanda halkın devlete bağlılığını da güçlendirdi.
Pamfilya Depreminin İzleri
Bugün antik kentleri gezerken göze çarpan bazı asimetrik taşlar, yamalı kemerler ve onarım izleri aslında bu felaketin kalıcı hatıraları. Bu deprem bize şunu gösteriyor:
Doğa, en güçlü uygarlıkları bile bir gecede dize getirebilir.
Kentsel dönüşüm ve yeniden inşa süreçleri tarih boyunca insan yaşamının ayrılmaz bir parçası olmuştur.
Sonuç
MS 141 Pamfilya Depremi, yalnızca taşları değil, bir uygarlığın kalbini sarsmıştı. Ama aynı zamanda dayanıklılığın ve yeniden inşanın da tarihsel örneklerinden biridir. Bugün Antalya’da kentsel dönüşüm konuşulurken, Side’nin, Perge’nin, Aspendos’un taşlarına bakmak; geçmişten ders çıkarmak için yeterlidir.
Yorumlar