Konut Satın Alırken Deprem Check-List (Antalya)

Antalya’da konut satın almak artık yalnızca konum, fiyat ve daire planı üzerinden karar verilecek bir süreç değil.

Deprem gerçeği, binanın görünmeyen tarafını—taşıyıcı sistemi, temel yapısını, zemin karakterini ve mühendislik kalitesini—birincil kriter haline getirdi.

Bir daireyi gezerken 15 dakika içinde fark edemediğin detaylar, bir depremde binanın kaderini belirleyebilir.

Bu nedenle Antalya’ya özel, hızlı uygulanabilir ama profesyonel düzeyde hazırlanmış bir Deprem Check-List şart.

Aşağıdaki liste, konut satın almadan önce bakman gereken tüm teknik ve yapısal kriterleri sade ve uygulanabilir bir dille sunuyor.

1. Zemin Etüdü: Antalya’da İlçe İlçe Risk Profili

Her yapı zeminin omzunda durur.

Antalya’nın zemin haritası, karar sürecinde kritik bir veridir.

Düşük–Orta Risk / Sağlam Zeminler

• Döşemealtı (kayalık alanlar)

• Kepez’in yüksek kotları

• Varsak’ın bazı bölgeleri

  
  

Orta–Yüksek Risk / Alüvyon–Dolgu Zeminler

• Konyaaltı Sahil Bandı

• Lara – Fener – Kundu

• Aksu (Altıntaş dahil)

• Kepezaltı / Santral (dolgu katmanları)

  
  

Kontrol et:

• Parselin zemin etüdü var mı?

• “Sıvılaşma riski” ifadesi geçiyor mu?

• Temel türü zemine göre seçilmiş mi?

  
  

Zemin zayıfsa kazıklı temel veya radye temel şarttır.

2. Temel Sistemi: Yapının Görünmeyen Kaderi

Temelin doğru seçilip seçilmediği deprem performansının %50’sidir.

Araman gereken temel tipleri:

✔ Radye temel → En güvenli ve en yaygın çözüm

✔ Kazıklı temel → Sahil ve alüvyon bölgelerinde zorunluya yakın

✔ Bodrum katlı temel → Ek rijitlik sağlar

Riskli durumlar:

• “Sürekli temel” kullanılmışsa

• Temel derinliği zemine göre yetersizse

• Projede temel detayı belirsiz veya eksikse

  
  

Temel kararı plansız verilmiş binalar, depremde en hızlı dağılan yapılardır.

3. Taşıyıcı Sistem: Kolon, Kiriş ve Perde Duvar Düzeni

Bir binanın güvenli olup olmadığını anlamanın en hızlı yolu kolon–perde düzenine bakmaktır.

Kontrol et:

• Perde duvar var mı? (2–3 adet stratejik perde şarttır.)

• Kolonlar simetrik mi?

• Zemin katta kolon kaldırılmış mı?

• Asma kat eklenmiş mi?

• Kolon kesitleri yeterli büyüklükte mi?

  
  

En riskli senaryo:

“Yumuşak kat”

Zemin kat komple açık, üst katlar kolonlu → Depremde ilk çöken kat.

Antalya’da ticari kullanım için dönüştürülmüş zemin katlarda bu tehlike çok sık görülür.

4. Bina Yaşı ve Yönetmelik Dönemleri

1999 öncesi

• Deprem yönetmeliği zayıftı

• Düşük beton sınıfı

• Yetersiz perde duvar

  Yüksek risk

  
  

1999–2007 arası

• Orta seviye iyileşme

• Bazı bölgelerde mühendislik hâlâ zayıf

  
  

2007–2018

• Daha güçlü yönetmelik

• Antalya’da üretim kalitesi arttı

  
  

2018 sonrası

• Yeni Deprem Yönetmeliği

• Taşıyıcı sistem kuralları daha sıkı

• C30+ beton zorunluluğu

  En güvenli dönem

  
  

Not:

Yeni bina her zaman güvenli değildir → Yapı denetim kalitesi değişken.

5. Beton ve Donatı Kalitesi: Mutlaka Sorulacak 3 Soru

1. Beton sınıfı ne?

• C20–C25 → Zayıf

• C30 ve üzeri → Kabul edilebilir

• C35–C40 → Yeni yapılarda ideal

  
  

2. Donatı cinsi ne?

• B420C kullanılmalı

  
  

3. Röntgen (karot ve radar) raporu var mı?

Beton kalitesi, yalnızca “yapı denetim var” demekle güvenceye alınmış sayılmaz.

6. Dairenin İçinden Deprem Güvenliği Nasıl Anlaşılır? (15 Dakika Testi)

Dairenin içinde bak:

• Kolonlar simetrik mi?

• Taşıyıcı duvarlar kırılmış mı?

• Sonradan yapılan Amerikan mutfak uygulaması statik sisteme zarar vermiş mi?

• Tavan sarkması var mı?

• Zeminde oturma (çökme) izleri var mı?

• Duvar–tavan birleşimlerinde çatlaklar?

  
  

Çatlak türleri

• Sıva çatlağı → önemsiz

• Kolon–kiriş birleşim çatlağı → yüksek risk

• Diyagonal (45°) çatlak → kesme etkisi → dikkat

  
  

7. Site Güvenliği: Toplu Yapılarda Ek Kontroller

Antalya’da yeni siteler çok katlıdır; depremde davranışları farklıdır.

Bakılması gerekenler:

• Otopark katı perdesiz mi?

• Güvenlik odası, sosyal tesis gibi alanlarda kolon azaltılmış mı?

• Peyzaj kotu bina girişine göre çok yükseltilmiş mi?

• Bloklar arası derz boşluğu yeterli mi?

  
  

8. Deprem Check-List: Satın Alma Öncesi Son Kontrol Tablosu

Zemin

□ Parsel zemin etüdü incelendi

□ Sıvılaşma riski yok / varsa kazıklı temel uygulanmış

□ Dolgu alan değil

Temel

□ Radye / kazıklı temel

□ Bodrum kat varsa + puan

□ Temel detayları projede okunabiliyor

Taşıyıcı Sistem

□ Perde duvar var

□ Kolonlar simetrik

□ Zemin katta kolon kaldırılmamış

□ Asma kat yok / mühendislik çözümü doğru

Malzeme Kalitesi

□ C30+ beton

□ B420C donatı

□ Karot / radar raporu mevcut

Bina Yaşı

□ 2018 sonrası

(2018 öncesi ise detaylı mühendis incelemesi şart)

Dairenin İçinden

□ Kolon–kiriş hasarı yok

□ Taşıyıcı duvarlar değiştirilmemiş

□ Eğilme, çökme izi yok

Sonuç

Antalya’da konut satın alırken deprem dayanımını okumak teknik bir uzmanlık gerektiriyor gibi görünse de doğru soruları sorduğunda; binanın kaderini, güvenlik seviyesini ve yatırım değerini net şekilde görebilirsin.

Güvenli bina = doğru zemin + doğru temel + doğru taşıyıcı sistem + doğru malzeme.

Bu dört parametre tutuyorsa kararın güvenli, yatırımın sağlamdır.