Riskli Yapı Tespiti Nasıl Yapılır?
- Svd
- 4 gün önce
- 2 dakikada okunur
Bir binanın kaderi, gözle değil verilerle anlaşılır.
Antalya’da hâlâ binlerce bina, deprem yönetmeliği öncesi standartlarla ayakta duruyor.
Kimi sağlam görünüyor ama taşıyıcı sistemi zayıf, kimi ise deniz kumu veya düşük dayanımlı betonla inşa edilmiş.
İşte “riskli yapı tespiti” bu görünmez gerçekleri ortaya koymak için yapılan bilimsel incelemedir.
Bu yazıda, sürecin nasıl işlediğini, hangi belgelerin gerektiğini ve Antalya’da neden ertelenmemesi gerektiğini adım adım anlatıyorum.
Riskli Yapı Tespiti Nedir?
Riskli yapı tespiti, 6306 sayılı Kanun kapsamında, depreme dayanıklılığı şüpheli binaların teknik analizlerle incelenip raporlanması işlemidir.
Amaç yalnızca “yıkım kararı vermek” değildir. Asıl hedef:
Can güvenliğini sağlamak,
Mülkiyet değerini korumak,
Kentsel dönüşüm sürecini bilimsel temele oturtmaktır.
Tespit, lisanslı kurum ve kuruluşlarca yapılır ve sonuç Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne onay için gönderilir.
Adım Adım Riskli Yapı Tespiti Süreci
1. Başvuru
Riskli yapı tespitini, maliklerden biri bile başlatabilir.
Gerekli belgeler:
Tapu fotokopisi
Kimlik fotokopisi
Başvuru formu
Taşınmazın açık adresi
Antalya’da bu başvuru, genellikle lisanslı mühendislik firmaları aracılığıyla yapılır.
2. Yerinde İnceleme ve Numune Alımı
Mühendisler binada inceleme yapar; kolon, kiriş ve döşemelerden beton ve donatı numuneleri alınır.
Bu aşamada:
Betonun dayanım sınıfı ölçülür (örneğin C16, C25 gibi),
Donatı çapı ve aralıkları belirlenir,
Kolon-kiriş birleşim noktaları gözlemlenir.
Antalya’da deniz kenarına yakın bölgelerde (özellikle Konyaaltı, Lara, Kundu) korozyon riski yüksek olduğu için donatı incelenmesi daha kritik hale gelir.
3. Laboratuvar Analizi
Numuneler akredite laboratuvarda test edilir.
Betonun dayanım gücü (MPa cinsinden) ve demir oranı ölçülür.
Sonuçlar ulusal standartlara göre değerlendirilir.
4. Taşıyıcı Sistem ve Statik Analiz
Binanın taşıyıcı sistem modeli bilgisayar ortamında oluşturulur.
Deprem yükleri simüle edilerek binanın performansı test edilir.
Bu analiz, 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği esaslarına göre yapılır.
5. Raporlama ve Onay
Tüm sonuçlar bir araya getirilir ve Riskli Yapı Tespit Raporu hazırlanır.
Rapor, Bakanlığa bağlı İl Müdürlüğü tarafından incelenir.
Onay sonrası:
Tapuya “Riskli Yapı” şerhi düşülür.
Maliklere tebligat gönderilir.
60 günlük yıkım süreci başlar.
Antalya Özelinde Kritik Noktalar
Antalya’nın zemin yapısı homojen değildir. Bu yüzden aynı yaşta iki bina farklı performans gösterebilir.
Konyaaltı ve Muratpaşa: Zemin sıvılaşması riski yüksek.
Kepez: Eski yapı stokunun büyük bölümü 1999 öncesi, yüksek katlı betonarme.
Korkuteli ve Döşemealtı: Zemin daha sağlam ama eski yapılar çoğunlukla denetimsiz.
Özellikle 2000 yılı öncesinde inşa edilmiş binalarda riskli yapı tespiti bir seçenek değil, zorunlu önlem haline gelmiştir.
Maliyet ve Süre
Antalya’daki ortalama riskli yapı tespiti maliyeti, 2025 itibarıyla:
1.000–2.000 m² arası binalar: 15.000 – 25.000 TL
Küçük apartmanlar (500–800 m²): 8.000 – 12.000 TL
Süre ise ortalama 7–10 iş günü arasında değişir.
Unutma, bu işlem dönüşümün yalnızca başlangıcı değil, mülk güvenliğinin belgesidir.
Sonuç
Bir binanın dış görünüşü seni yanıltabilir.
Riskli yapı tespiti, gözle değil ölçümle yapılır — ve o ölçüm, geleceğini belirler.
Antalya gibi aktif yapılaşmanın sürdüğü bir şehirde bu adımı ertelemek, hem ekonomik hem güvenlik açısından kayıptır.
Bugün rapor al, binanın kaderini öğren; çünkü kentsel dönüşüm, bilinçle başlar.
Yorumlar